Türkiye’de Yat Yarışçılığı
İstanbul’da yaşayan levantenler ile başlayan yelken yarışları, 1957 yılında Türkiye Yelken Federasyonu’nun kurulmasıyla resmiyet kazanmıştır. Şimdilerde klasik yarış olarak nitelendirilebilecek İYK (İstanbul Yelken Kulübü) tarafından düzenlenen Heybeliada yarışları levantenler zamanından günümüze kadar gelmiştir.
Ahşap, çift direkli, randa yelkenli tekneler su hattı, boyu ve genişliğine göre A Klas - B Klas olarak iki gruba ayrılmış, her tekne yine kendi sınıfında puanlanmıştır. ‘‘Time on distance’’ yani, starttan finişe kadar geçen toplam süreye göre sonuçlar değerlendirilmiştir.
Yat yarışlarına girmenin en prestijli olduğu 60- 70’li yıllarda, ekip sayısının azlığı ön planda olmuştur. Yarış sabahları İYK iskelesinin önünde yat yarışlarına katılmayı isteyen Centerboard ve Dragon yapan gençler büyük bir topluluk oluşturmuştur. Tekne sahipleri, çoğunlukla bu topluluk içerisinden ekiplerini tamamlamıştır.
İYK’nın öncülüğünde başlayan yat yarışları zamanla MYK (Marmara Yelken Kulübü), KYK (Kalamış Yelken Kulübü) ve diğer kulüplerin yarış düzenlemesi ile artmıştır.
Yat yarışlarının popüler hale gelmesi ile, yarışları uluslararası kurallara göre yapmak, yine uluslararası ölçü ve handikap sistemlerini Türkiye’ye getirmek amacıyla Muhittin Öney ve Fahir Çelikbaş öncülüğünde AYK (Açık Deniz Yarış Kulübü) 1971 yılında kurulmuştur. Daha sonra TAYK (Türkiye Açık Deniz Yarış Kulübü) olarak isim değişikliği yapmış ve varlığını halen sürdürmektedir.
İlk Yarışan Tekneler:
1950 -1970 Arası
Nedim Özgen - Levent Kotrası
Avni Şasa - Esen
Dr. Hakkı Ayrı - Gisella
Malik Yolaç - Horoz
Fikret Bayraktaroğlu – Santana
İbrahim Yazıcı – Dragut
Burgazada’dan Dragon
İngiliz Kemal – Rize Kartalı
Süleyman Dirvana – Seddülbahir
Taci Erce- Gelincik
Turgut Gürel – Kubi
Nuri Özsezerli - Mekik
Fikret Bayraktaroğlu - Rame
Süheyl Furgaç - Nesime
Hakkı Görgün - Hatıra
Fahir Çelikbaş - Karya
Vedat Alemdar - Koç
Zorba- Samim Arduman
İlk Yarış & Rotalar:
1957’de yapılan ilk yelken yarışının merkezi yine Fenerbahçe olmuştur.
Bir sezonda yalnızca üç yarış (Atatürk Kupası, Celal Bayar Kupası ve Menderes Kupası) olarak başlayan serüvene daha sonraki yıllar bölge birinciliği ve Türkiye birinciliği eklenmiştir.
Bu yıllarda sadece coğrafi yarışlar yapılmıştır. O zamanlar yalnızca İYK tarafından düzenlenen yat yarışlarının startı yine İYK önünden verilip, Kurbağalıdere’deki sığlık şamandırası dönülerek adalara git gel şeklinde devam etmiştir. Açık deniz sayılan Sivriada ve Yassıada’ya pek gidilmeyerek daha çok Kınalıada ve Kaşık Adası etrafı dönülmüş, biraz daha uzak rota olarak da Neandros’a gidilmiştir. 15 - 20 tekne filosunun katılım gösterdiği yarışların finişi yine İYK önü olarak belirlenmiştir.
İlk Uzun Yarış:
Dönemin gazetelerinin büyük başlıklarla yer verdiği Gölcük Donanma Kupası, Türkiye’deki ilk açık deniz yarışı olarak kabul edilmiştir.
Gölcük Donanma Kupası, ilk defa 1960 senesinde yapılmıştır. Rota, İstanbul’dan Gölcük’e yaklaşık 40 deniz mili. İlk Donanma Kupası’nı Nedim Özgen önderliğinde Levent kotrası kazanmıştır. 1960 yılından itibaren her yıl düzenlenmiş ve günümüz yarış takviminde de halen yer almaktadır.
1966 yılında ise ikinci büyük yarış olarak Deniz Kuvvetleri Kupası organize edilmiştir. Rota, İstanbul’dan İzmir’e direkt gidiş ve yaklaşık 225 mil. Bu yarışa Türkiye’de teknesi olan hemen hemen herkes katılmıştır. 30 tekne ile start alınmıştır. Yelkencilerin her yıl heyecanla beklediği ve büyük yarış olarak nitelendirdikleri Deniz Kuvvetleri Kupası, klasikleşmiş yarış olarak takvimlerde halen yer almaktadır.
İlk Uluslararası Yarış:
Türkiye'nin katıldığı ilk uluslararası yarış 1980 yılında gerçekleşmiştir.
Rota, Atina.
Tekneler İstanbul'dan start ederek önce Kuşadası'na ardından Samos'a gitmiştir. Samos'ta 1 gece dinlenen yelkenciler ertesi gün Samos'tan Atina'ya start etmiştir.
40'dan fazla tekne katılımıyla gerçekleşen bu yarış, ilk uluslararası organizasyon olarak tarihe geçmiştir.
