Yat Yarışı
Yat yarışçılığı , yelkenli yatları ve daha büyük tekneleri kapsayan bir yelken sporu sınıfıdır. Tek tip teknelerle ya da farklı boy ve özellikteki teknelerle şamandıra yarışı ya da coğrafi rotalı yarış olarak yapılabilir. Başlangıç noktasına geri dönülebilir veya açık denizlerde bir noktadan diğer uzun bir noktaya düzenlenebilir. Bir çok etaptan oluşabilir.
Tarihi
Yat kelimesi Norveç , alman ve flaman dillerinden gelmektedir ve çabuk ve hafif savaş , ticaret ya da keyif teknesi anlamına gelmektedir. Resmi yat yarışlarının 17.yüzyılda Hollanda’da başlamıştır. Sonrasında 1815 yılında İngiltere’de , Britanya Squadron Yat Kulübü tarafından özel yapım “yarış yatları” için yarışlar düzenlenmeye başlamıştır. Tarihte ilk kayıtlı yat yarışı 1661 yılında , iki büyük İngiliz dizaynı kraliyet teknesi olan Katherine ve Anne arasında yapılmıştır. Yatlardan bir tanesinin sahibi İngiltere Kralı II.Charles’dır ve zaman zaman yarışlarda dümencilik yapmıştır.
1875 yılında yat yarışları birliği kuruldu ve yat yarış kuralları ilk defa standart hale getirildi.
Yat yarışlarını seyircilerin önüne getirme fikri ilk olarak 1851 yılında düzenlenen America’s Cup yat yarışlarında New York Yat Kulübü ile Britanya Squadron Yat Kulübü arasında gerçekleşti. Bugünkü gibi tekne ve yelken ölçülerinde sınırlamalar ve denetlemeler yoktu. Finiş çizgisini ilk geçen kazanıyordu ve istenilen büyüklükte tekne üretilebiliyordu. Çok büyük ilgi gören Amerika Kupası Yarışları 3-4 yıl aralıkla düzenli olarak organize edilmeye başlandı.
Puan ve Kurallar
Yat yarışları yaygınlaştıkça ve yat dizaynları çeşitlendikçe bir ölçü ve zaman sistemi getirmek şart olmuştu. Büyük tekneler küçük teknelerden hızlıydı ve ilk olarak 1920 yılında Solent’de ilkel bir handikap sistemi kullanıldı. Bunun sonucunda tek tip ve reytingi yarışların gelişimi başladı.
Reyting sistemleri teknelerin boyları, yelken alanları, ağırlıkları ve gövde şekilleri gibi çok spesifik verilere dayanır. 1920-1970 yılları arası tüm dünyada genel olarak Cruising Club of America’nın , 1970 sonrası da International Offshore Rule’un handikap sistemleri kullanıldı. Bu sistemler farklı boyda ve özellikte teknelerin bir arada adaletli bir şekilde yarışabilmesi için tasarlandı ve geliştirildi.Bugün en çok kullanılan handikap sistemleri IRC (International Rating Certificate) ve ORC’dir.(Offshore Racing Congress)
Eş tekne (One Design) yarışları 1886 yılında İrlanda’da icat edildi. Thomas Middleton yat yarışlarında başarılı olmanın daha pahalı bir tekneden değil de üzerindeki ekibin başarısından geçtiği bir sistem arayışındaydı. Eş tekne yarışları farklı sınıflarda ki eş tekneler arasında gerçekleştiriliyordu. Bu tekneler aynı gövde, aynı yelken alanı ,aynı direk, aynı ağırlıktaydı ve üzerlerindeki ekip sayısı da eşitti. Bu nedenle ekibin performansı, taktiksel başarı sonucu belirlemeye başladı. Laser, Star, J22, Finn bu sınıflara örnektir.
Modern yat yarışları 1928 yılından itibaren Racing Rules of Sailing kural kitabına göre düzenlendi. Ve günümüzde yine bu kitap Uluslararası Yelken Federasyonu World Sailing tarafından güncellenmektedir. Kitabın ana hedefi öncelikli olarak güvenlik ve adalettir.
